Xá Lợi Phật - Chiêm Bái Xá Lợi - Hành Trình Về Cội Nguồn Giác Ngộ

XÁ LỢI PHẬT – NGUỒN GỐC VÀ Ý NGHĨA TÂM LINH

1. Xá lợi Phật là gì?

“Xá lợi” (Sanskrit: Śarīra, Pāli: Sarīra) là từ chỉ phần di cốt còn lại sau khi một người qua đời được hỏa thiêu, đặc biệt là đối với các bậc tu hành đã đạt đến cảnh giới tâm linh cao hoặc giác ngộ. Riêng đối với Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, xá lợi không chỉ là phần tro cốt vật lý sau khi nhập Niết bàn, mà còn là biểu tượng siêu hình của trí tuệ, từ bi và công hạnh vĩ đại mà Ngài để lại cho thế gian.

Xá lợi Phật không giống như tro cốt thông thường, vì sau khi hỏa táng nhục thân Đức Phật, người ta tìm thấy những viên nhỏ rắn như ngọc, trong suốt hoặc nhiều màu sắc, đôi khi có hình dáng như hạt châu, hoa sen, hoặc tinh thể. Các tài liệu Phật giáo mô tả có đến 84.000 viên xá lợi được phân chia khắp thế giới để thờ phụng, trở thành trung tâm tín ngưỡng cho hàng triệu Phật tử qua nhiều thế kỷ.

2. Nguồn gốc xá lợi Phật: Câu chuyện sau lễ trà-tỳ

Sau khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập diệt tại Kusinara (Câu Thi Na), nhục thân Ngài được hỏa táng theo nghi lễ truyền thống của người Ấn Độ cổ. Điều kỳ diệu xảy ra: sau lễ trà-tỳ, không những xương cốt không cháy hết, mà còn xuất hiện những viên xá lợi lấp lánh đủ màu sắc, khiến chư vị vua chúa, quốc vương, và đại đệ tử đều kính cẩn ngạc nhiên.

Vì ai cũng muốn thỉnh xá lợi về nước mình để xây tháp thờ phụng, nên theo truyền thuyết, một vị quan chức có tên Đôn Ba La đã đứng ra hòa giải và chia xá lợi làm tám phần, giao cho tám vương quốc khác nhau để xây dựng tháp thờ. Về sau, vua A Dục (Ashoka) – vị minh quân Phật tử nổi tiếng – đã cho khai mở các bảo tháp, thu thập xá lợi và phân chia lại thành 84.000 phần, xây tháp thờ phụng khắp đế quốc Maurya.

3. Ý nghĩa tâm linh và biểu tượng thiêng liêng

Xá lợi Phật không chỉ là chứng tích còn lại của thân xác Đức Thế Tôn, mà còn được xem như biểu hiện hữu hình của Chân lý và sự chứng ngộ viên mãn. Trong lòng người Phật tử, xá lợi là vật thiêng giúp gợi nhớ đến ân đức sâu dày của Đức Phật, khơi dậy lòng tôn kính, tín tâm, và thôi thúc con người hành trì theo con đường Giới – Định – Tuệ.

Xét về mặt tâm linh, sự hiện diện của xá lợi tại một nơi nào đó thường mang theo trường năng lượng thanh tịnh, khiến người đến đảnh lễ cảm nhận được sự an lạc, tĩnh tại trong tâm hồn. Nhiều người tin rằng nơi có xá lợi Phật thì đất đai thêm linh thiêng, con người dễ cảm hóa, và nghiệp chướng dễ được chuyển hóa.

XÁ LỢI PHẬT – CÁC LOẠI XÁ LỢI VÀ NHỮNG CÂU CHUYỆN LINH ỨNG

1. Các loại xá lợi và hình thái đặc biệt

Trong truyền thống Phật giáo, xá lợi không chỉ giới hạn ở di cốt của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, mà còn được tìm thấy nơi nhục thân của các vị A-la-hán, các bậc cao tăng thạc đức, hay người có công hạnh tu tập miên mật, thanh tịnh. Tùy theo mức độ chứng đắc tâm linh mà hình dạng, màu sắc và phẩm chất của xá lợi cũng khác nhau.

Các loại xá lợi phổ biến gồm:

Xá lợi răng: Một trong những xá lợi thiêng liêng bậc nhất. Hiện nay, xá lợi răng Phật đang được thờ tại Kandy (Sri Lanka), được quốc gia này bảo vệ như quốc bảo.
Xá lợi xương: Thường có màu trắng đục hoặc trong suốt, cứng như ngọc.
Xá lợi thịt: Có màu đỏ hồng, tượng trưng cho từ bi, thường rất hiếm.
Xá lợi máu: Có màu đỏ sẫm, đôi khi kết tụ thành hạt nhỏ, xuất hiện nơi các bậc hành giả quán tưởng thiền định cao.
Xá lợi tóc và móng: Dù ít phổ biến nhưng cũng từng được ghi nhận, thường có màu đen ánh hoặc trắng bạc, rất nhẹ.

Ngoài ra, có những viên xá lợi đặc biệt có hình hoa sen, hình giọt nước, hoặc nhiều màu sắc phát quang — gọi là ngũ sắc xá lợi hoặc phát quang xá lợi — hiếm vô cùng, thường xuất hiện nơi các vị đại sư chứng ngộ viên mãn.

2. Sự xuất hiện kỳ diệu của xá lợi nơi các bậc cao tăng

Không chỉ riêng Đức Phật, nhiều vị cao tăng trong lịch sử Phật giáo cũng để lại xá lợi sau khi viên tịch. Điều này không chỉ là minh chứng cho công hạnh tu hành thanh tịnh, mà còn là dấu hiệu cho thấy họ đã đạt đến tầng mức tâm linh sâu sắc.

Hòa thượng Hư Vân (Trung Quốc): Sau khi viên tịch, nhục thân được hỏa táng, người ta tìm thấy hàng trăm viên xá lợi nhiều màu, trong đó có viên phát sáng vào ban đêm.
Thiền sư Thích Thanh Từ (Việt Nam): Trong một số tài liệu, sau khi những vị đại đệ tử của ngài viên tịch, đã có hiện tượng kết tụ xá lợi, được các đệ tử ghi lại và thờ phụng tại chùa.
Đức Đạt Lai Lạt Ma đời trước: Sau lễ hỏa táng, có nhiều viên xá lợi phát quang rực rỡ, được thỉnh về các thánh địa Tây Tạng để tôn thờ.

Những sự kiện này được ghi nhận cẩn thận trong Phật sử, trở thành biểu tượng thiêng liêng, củng cố niềm tin cho người học đạo và chư tăng trên bước đường tu chứng.

3. Những câu chuyện linh ứng từ xá lợi Phật

Nhiều câu chuyện linh ứng xung quanh xá lợi đã được truyền tụng qua các thế hệ. Dù không phải ai cũng có duyên được tận mắt chứng kiến, nhưng các câu chuyện vẫn mang đến sự xúc động và kính ngưỡng sâu sắc:

Chuyện ở chùa Xá Lợi – TP. Hồ Chí Minh: Khi thỉnh được xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam, nhiều Phật tử đến lễ bái cho biết cảm nhận được luồng từ trường nhẹ ấm, người bệnh thấy tâm an, người đang phiền muộn bỗng lòng thanh thản.
Ở chùa Từ Đàm – Huế: Tại đây từng tổ chức đại lễ cung nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ. Trong buổi lễ, bầu trời vốn âm u bất ngờ rực sáng, khiến nhiều người tin rằng đó là điềm lành ứng hiện.
Xá lợi biến hóa: Một số xá lợi khi thờ phụng lâu ngày được ghi nhận là có sự “sinh sôi” — tức ban đầu chỉ có vài viên, nhưng theo thời gian lại kết tụ thêm viên mới. Sự kiện này từng xảy ra tại một số ngôi chùa ở Thái Lan, Myanmar và Tích Lan.

Những câu chuyện ấy – dù mang màu sắc huyền nhiệm – vẫn giúp người tu học thêm niềm tin và phát tâm sâu sắc đối với Tam Bảo.

XÁ LỢI PHẬT – CHIÊM BÁI XÁ LỢI – HÀNH TRÌNH VỀ CỘI NGUỒN GIÁC NGỘ

1. Những địa điểm thờ xá lợi Phật nổi tiếng trên thế giới và Việt Nam

Từ hàng ngàn năm qua, xá lợi Phật đã được gìn giữ và tôn thờ tại nhiều quốc gia theo truyền thống Phật giáo Nguyên thủy và Đại thừa. Mỗi nơi đều trở thành thánh tích tâm linh, thu hút hàng triệu người hành hương chiêm bái mỗi năm.

Trên thế giới:

Tháp Xá Lợi Mahabodhi – Ấn Độ: Gần Bồ Đề Đạo Tràng, nơi Đức Phật giác ngộ. Đây là nơi lưu giữ nhiều xá lợi quan trọng được Vua A Dục xây dựng từ thế kỷ thứ 3 TCN.
Chùa Răng Phật – Kandy, Sri Lanka: Lưu giữ xá lợi răng của Đức Phật, được canh giữ nghiêm mật và chỉ được đưa ra chiêm bái vào các dịp đặc biệt.
Tháp Dhamek – Sarnath (Ấn Độ): Nơi lưu giữ một phần xá lợi và là nơi Đức Phật chuyển Pháp luân lần đầu tiên.
Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia: Có nhiều bảo tháp cổ kính thờ xá lợi, đặc biệt tại chùa Shwedagon (Yangon – Myanmar) và Wat Saket (Bangkok – Thái Lan).

Tại Việt Nam:

Chùa Xá Lợi – TP. Hồ Chí Minh: Ngôi chùa được xây dựng với kiến trúc hiện đại, là nơi tôn thờ xá lợi Phật và biểu tượng tâm linh của Phật giáo miền Nam.
Chùa Quán Sứ – Hà Nội: Trung tâm Phật giáo của miền Bắc, từng là nơi tôn trí xá lợi trong các sự kiện cung nghinh trọng đại.
Chùa Đại Tòng Lâm, Thiền Viện Vạn Hạnh, Chùa Vĩnh Nghiêm: Những ngôi chùa lớn đã từng tổ chức đón rước xá lợi Phật từ Ấn Độ, Tích Lan, mang lại năng lượng tâm linh sâu sắc cho cộng đồng tu học.

2. Cách đảnh lễ – thỉnh xá lợi đúng pháp

Đảnh lễ xá lợi Phật không phải chỉ là hành vi cúi đầu tôn kính bên ngoài, mà là một hành động tâm linh mang giá trị giáo dục đạo đức sâu sắc. Người Phật tử khi chiêm bái xá lợi nên có tâm thanh tịnh, quán niệm rõ ràng và thành tâm sám hối.

Các bước thực hành khi chiêm bái xá lợi:

Giữ thân – khẩu – ý thanh tịnh: Tránh sát sinh, nói dối, nghĩ xấu trước ngày chiêm bái.
Trang phục chỉnh tề, khiêm cung: Tôn trọng không gian thánh tích.
Dâng hương – hoa – đèn – nước: Cúng dường tượng trưng cho Giới – Định – Tuệ.
Quỳ trước xá lợi, đọc bài kệ hoặc sám nguyện: Ví dụ:
“Đảnh lễ xá lợi Như Lai,
Pháp thân thanh tịnh chiếu soi muôn đời,
Con xin nguyện học theo lời,
Tu tâm – dưỡng tánh – thảnh thơi cõi lòng.”
Chắp tay niệm danh hiệu Phật: Để kết duyên sâu dày và hồi hướng công đức cho bản thân, gia đình và chúng sinh.

3. Ý nghĩa tu tập khi chiêm bái xá lợi

Việc đảnh lễ xá lợi không mang ý nghĩa cầu xin tài lộc hay quyền năng, mà là sự nhắc nhở tinh thần tỉnh thức, tu sửa chính mình. Xá lợi là biểu tượng của:

Từ bi – trí tuệ của Đức Phật, là đích đến mà mỗi người tu Phật đều mong cầu.
Sự hiện hữu của Phật pháp giữa đời, là nguồn năng lượng chuyển hóa khổ đau.
Chứng tích sống động cho hạnh nguyện giải thoát, thôi thúc người học đạo đi theo con đường Giới – Định – Tuệ.

Nhiều người sau khi chiêm bái xá lợi, tâm hồn trở nên nhẹ nhàng, buông bỏ được sân si, từ đó hướng về con đường chánh pháp, sống vị tha và trí tuệ hơn.

LỜI KẾT

Xá lợi Phật – dù là một hạt nhỏ bé – lại chứa đựng cả một vũ trụ tinh thần vô biên. Đó không chỉ là phần còn lại của thân xác một bậc Giác ngộ, mà còn là thông điệp nhiệm mầu về sự giác tỉnh và từ bi, là cội nguồn để người thế gian hướng về ánh sáng chân lý giữa những vô thường của cuộc đời.

Dù ta chưa đủ duyên để được tận mắt thấy xá lợi, nhưng nếu trong tâm luôn giữ một hạt xá lợi của niềm tin – tỉnh thức – và nguyện lực, thì con đường tu tập của chúng ta đã được gieo hạt mầm cho một đời sống giác ngộ.

Phật Giáo Việt Nam

TRANG VÀNG VIỆT NAM

Tìm kiếm Blog này