Trạng Quỳnh đi sứ
Ngày xưa, có lần vua nước ta sai Trạng Quỳnh đi sứ sang Trung Quốc. Triều đình phương Bắc vốn kiêng nể sự thông minh và tài ứng đối của Trạng, nhưng cũng nhiều phen muốn dùng mưu mẹo để làm nhục sứ thần nước Nam, hòng chứng tỏ mình “trên cơ”. Thế nên khi nghe tin Trạng Quỳnh được cử sang, vua nước Tàu liền sai quan thần bày trò thử thách để “chơi khó” ông.
Sau mấy ngày đường, đoàn sứ bộ nước Nam đến kinh thành phương Bắc. Trạng Quỳnh vừa đặt chân tới công đường, chưa kịp nghỉ ngơi, phía bên kia đã đưa ra câu đối hiểm hóc:
“Đồng tiền tuy nhỏ mà cắn hai cắn ba cũng đủ chết người!”
Ngụ ý câu đối là: dù chỉ là đồng tiền, nhưng nếu dùng vào việc đâm chém, chia rẽ, hối lộ… thì cũng đủ khiến quốc gia suy vong, con người mất mạng. Họ muốn dùng câu này để ngầm ám chỉ Trạng Quỳnh cũng chỉ là kẻ bị mua chuộc bằng tiền bạc, không xứng tầm đại diện cho quốc gia.
Trạng ung dung bước lên, cười khẩy rồi ứng khẩu đối lại ngay:
“Cái kim tuy nhỏ mà chọc phải chỗ cũng đủ chảy máu!”
Câu đối vừa chỉnh, vừa sâu cay, ngụ ý rằng: dù vật nhỏ bé nhưng biết sử dụng đúng chỗ, đúng lúc thì vẫn có sức mạnh ghê gớm. Đáp lại một cách đanh thép rằng tuy nước Nam nhỏ, Trạng Quỳnh là dân thường, nhưng không phải loại dễ xem thường.
Cả triều đình Trung Quốc sững sờ trước tài đối đáp thông minh, sắc sảo của Trạng. Nhưng họ chưa chịu thua.
Một hôm, vua phương Bắc lại cho người mang đến dâng Trạng một mâm bánh trôi nước, nhưng bên trong mỗi viên bánh đều giấu một viên chì. Mưu kế là để Trạng ăn vào sẽ đau bụng, rồi bị bẽ mặt giữa triều đình.
Trạng Quỳnh nhìn khay bánh, cười nhẹ rồi bưng mâm dâng trả lại vua phương Bắc và nói:
– Tâu bệ hạ, nước Nam tuy nghèo nhưng không nuốt trôi thứ cứng như chì. Chỉ xin phép được nắn bánh lại rồi dâng người phương Bắc ăn thử cho biết vị bánh Nam ra sao!
Cả đám quan lại run sợ, biết Trạng đã nhìn thấu mưu gian. Vua phương Bắc chỉ cười gượng, lấp liếm cho qua chuyện.
Chưa hết, hôm sau vua phương Bắc lại thử tài Trạng bằng một bức tranh vẽ con gà trống không có chân, rồi hỏi:
– Nước Nam có giống gà gì mà không có chân thế?
Trạng nhìn tranh, rồi trả lời không chút nao núng:
– Tâu bệ hạ, đó là giống gà đang chạy, nên chân nó khuất sau bụi cỏ, chứ không phải không có chân. Hay là vua phương Bắc vẽ lại bức tranh gà đang nằm để hạ thần dễ thấy hơn!
Câu nói khiến triều thần phương Bắc không ai nhịn nổi cười, còn vua thì tức nhưng vẫn phải vờ vui vẻ.
Chưa nguôi, vua Trung Quốc ra đòn hiểm cuối cùng: Họ bày tiệc linh đình, mời Trạng Quỳnh dùng cơm, nhưng mỗi chén mỗi bát đều dán kín bằng giấy, không có thức ăn gì cả. Ý là mượn bữa tiệc "giả" để nhục sứ thần nước Nam.
Trạng vẫn ung dung, nâng chén rượu, đưa tay lên miệng chén… rồi cũng giả vờ nhai ngon lành. Sau đó, ông lên tiếng:
– Bẩm bệ hạ, người phương Nam chúng tôi ăn uống thanh tao, ăn bằng hương vị, không cần mở nắp cũng thấy no. Còn mùi hương đồ ăn phương Bắc thì nồng quá, mở ra lại sợ đau bụng!
Câu nói vừa châm biếm sâu cay, vừa khéo léo giữ thể diện. Cả triều đình đành phải thừa nhận sự thông minh tuyệt đỉnh của Trạng.
Sau chuyến đi ấy, Trạng Quỳnh trở về nước trong vinh quang. Không những giữ trọn thể diện quốc gia, mà còn khiến nước bạn phải kính nể người Việt về trí tuệ và bản lĩnh.
Ý nghĩa câu chuyện
Câu chuyện “Trạng Quỳnh đi sứ” không chỉ mang tính hài hước, châm biếm sâu cay mà còn ẩn chứa tinh thần tự tôn dân tộc. Trạng Quỳnh đại diện cho trí tuệ của người Việt: thông minh, sắc sảo, không chịu khuất phục trước cường quyền. Dù nước nhỏ nhưng vẫn biết cách bảo vệ danh dự, dùng trí để đối đầu với mọi thế lực.
Đây là bài học sâu sắc về lòng yêu nước, trí thông minh và bản lĩnh ứng xử linh hoạt trong ngoại giao – một nét đẹp trong văn hóa dân gian Việt Nam qua bao đời.
Nhận xét
Đăng nhận xét