Truyện Trạng Quỳnh ăn trộm mèo

Truyện Trạng Quỳnh ăn trộm mèo

Ngày xưa, ở kinh thành có một vị vua nổi tiếng yêu quý động vật, đặc biệt là mèo. Trong số những con vật được nuôi trong cung, nhà vua quý nhất là một con mèo tam thể lông mượt như nhung, ba màu hòa quyện như gấm vóc. Con mèo ấy không chỉ đẹp mà còn khôn ngoan, nhanh nhẹn, được vua coi như bảo vật trong hoàng cung. Nhà vua cho làm riêng một chiếc chuồng bằng gỗ quý, cột nó bằng xích vàng ròng, ngày ngày dâng cao lương mỹ vị: cá hấp, gà quay, cháo yến… Mèo trong cung còn sung sướng hơn cả bao nhiêu vị quan trong triều!

Một hôm, Trạng Quỳnh được triệu vào chầu. Trong lúc đợi yết kiến, Quỳnh trông thấy con mèo quý của nhà vua đang nằm lim dim dưới bóng cây trong sân ngự uyển, xích vàng lấp lánh dưới nắng như một chuỗi ngọc. Vốn tinh nghịch, Quỳnh nghĩ bụng: “Mèo mà còn được sống sung sướng hơn cả dân đen, thử xem nếu đổi hoàn cảnh thì nó còn ra dáng ‘vương giả’ được bao lâu?”

Quỳnh liền bí mật bắt trộm con mèo, đem về nhà, tháo sợi xích vàng đem cất đi, thay bằng một sợi xích sắt cũ kỹ. Hắn nhốt mèo vào chuồng, chẳng cho ăn gì suốt một ngày. Hôm sau, Quỳnh đặt trước mặt mèo hai đĩa cơm: một bên là cơm trộn thịt cá thơm lừng, một bên là cơm nguội trộn rau luộc nhạt thếch. Con mèo quen được ăn ngon, liền lao đến đĩa cơm thịt cá. Nhưng Quỳnh đã thủ sẵn cây roi, hễ mèo mon men đến gần là vung roi quật xuống. Mèo đói run người, đành quay sang đĩa cơm rau mà ăn. Cứ thế, ngày này qua ngày khác, Quỳnh huấn luyện cho mèo bỏ thói quen ăn ngon, quen sống cảnh nghèo, đến mức dù có thả ra thì nó cũng chẳng dám đụng đến thứ gì ngoài rau và đầu tôm.

Trong cung, khi phát hiện mất con mèo quý, vua buồn rầu như mất một bảo vật. Người lập tức ra lệnh tìm kiếm khắp nơi. Cuối cùng, lính canh phát hiện nhà Trạng Quỳnh có một con mèo giống hệt con mèo tam thể trong cung, liền bắt Quỳnh lên chầu, mang theo cả mèo.

Vua nhìn con mèo, chau mày:

– Mèo này giống hệt mèo của Trẫm. Khanh có bắt trộm mèo của Trẫm thì cứ nói thật!

Quỳnh vẫn thản nhiên, khấu đầu:

– Tâu bệ hạ, thần bị nghi oan. Nếu bệ hạ không tin, xin cứ thử thì rõ ngay chân tướng.

– Thử thế nào?

– Mèo nhà vua quen ăn ngon, nếu đúng là mèo của bệ hạ, nó sẽ chạy đến đĩa thịt cá. Còn mèo của hạ thần nghèo khổ, chỉ biết đến cơm rau với đầu tôm thôi ạ.

Nhà vua gật đầu, truyền hạ nhân bày hai đĩa cơm giống như lời Quỳnh nói. Mọi người nín thở theo dõi. Con mèo nhanh nhẹn chạy thẳng đến đĩa cơm rau, rồi ăn sạch một cách ngon lành. Quỳnh cúi đầu nói:

– Xin bệ hạ xét soi. Người ta phú quý thì ăn ngon mặc đẹp, còn kẻ nghèo thì đạm bạc qua ngày. Mèo cũng thế, sống với ai thì quen thói người ấy.

Nhà vua nghe xong, không nói được gì thêm, đành mỉm cười mà cho Quỳnh đem mèo về.

---

Ý nghĩa câu chuyện

Câu chuyện “Trạng Quỳnh ăn trộm mèo” tuy hài hước nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc:

1. Phản ánh sự linh hoạt, mưu trí và tài ứng xử của Trạng Quỳnh – một người đại diện cho trí tuệ dân gian. Dù bị nghi ngờ, Quỳnh không hoảng loạn mà khéo léo biến tình thế thành cơ hội để "thoát tội" trong danh chính ngôn thuận.

2. Câu chuyện cũng châm biếm nhẹ nhàng thói quen sống xa hoa, hưởng thụ của vua chúa, đến mức nuôi cả mèo cũng phải ăn đồ cao cấp, sống như bậc quý nhân, trong khi ngoài kia dân nghèo còn không đủ cơm ăn.

3. Thông qua hình ảnh con mèo, truyện còn cho thấy một bài học về hoàn cảnh và thói quen: con người (hay cả con vật) đều có thể thay đổi, thích nghi với hoàn cảnh sống, dù sang hay hèn.

4. Cuối cùng, truyện cho thấy giá trị của sự khéo léo, hóm hỉnh trong đối nhân xử thế – một đặc trưng nổi bật trong các giai thoại về Trạng Quỳnh.