Soạn bài chi tiết truyện "Tản Viên từ Phán sự lục" (Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

1. Tác giả Nguyễn Dữ

Nguyễn Dữ (chưa rõ năm sinh – mất), quê ở Trường Tân, huyện Trường Tân, nay thuộc Hải Dương.
Ông sống vào khoảng thế kỷ XVI, thời Lê sơ.
Là học trò của Tuyết Giang phu tử – Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Không ham mộng công danh, ông lui về ở ẩn và viết sách.

2. Tác phẩm "Truyền kỳ mạn lục"

Là tập truyện truyền kỳ gồm 20 truyện viết bằng chữ Hán.
Ghi lại những chuyện kỳ lạ, truyền miệng trong dân gian, mang màu sắc huyền ảo, kỳ ảo, nhưng lại gửi gắm những thông điệp hiện thực và nhân văn sâu sắc.
"Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một trong những truyện nổi tiếng nhất trong tập này.

3. Thể loại:

Truyền kỳ: là thể loại văn xuôi tự sự, thường kết hợp yếu tố thực và ảo, phản ánh hiện thực xã hội và gửi gắm tư tưởng đạo đức.

4. Bố cục văn bản:
Gồm 3 phần chính:

Phần 1 (từ đầu đến “như chuyện cũ”): Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn – người trí sĩ chính trực.
Phần 2 (tiếp theo đến “thét to một tiếng rồi chết”): Cuộc đối đầu giữa Tử Văn và hồn ma tên tướng giặc – diễn biến kỳ ảo.
Phần 3 (còn lại): Tử Văn làm chức phán sự ở đền Tản Viên.

1. Nhân vật Ngô Tử Văn – người trí sĩ cương trực

Hình ảnh đầu tiên: "vốn là một người khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được".
Khi thấy miếu của hồn ma giặc chiếm giữ mà dân sợ hãi không dám phá, Tử Văn quyết đốt miếu, bất chấp lời can ngăn.
Hành động đốt miếu thể hiện:
- Tinh thần dũng cảm, kiên cường, chính trực.
- Dám đứng lên chống lại cái ác, không màng đến lợi ích bản thân.
Lúc bị bệnh, ma quái quấy phá, gặp hồn ma kiện tụng, Tử Văn vẫn bình tĩnh, không sợ hãi.
Trong phiên tòa âm phủ, Tử Văn biện luận sắc bén, thẳng thắn đối chất với hồn ma.
=> Đây là mẫu người tiêu biểu cho tinh thần "trọng nghĩa, khinh tài", chính trực, không khuất phục cường quyền.

2. Nhân vật hồn ma tướng giặc – kẻ gian tà đội lốt thần linh

Hắn là tên giặc bại trận, chết trận nhưng lại tìm cách hại người, lừa dân, mạo danh thần thánh để hưởng thụ cúng tế.
Khi bị Tử Văn đốt miếu, hắn hiện về dọa nạt, kiện cáo, đóng vai "bị hại" để lấy lòng Diêm Vương.
Tuy lời lẽ xảo trá, nhưng hành vi và bản chất gian tà không thể che giấu.
=> Hình tượng này phê phán kẻ ác dùng quyền lực, mê tín để thao túng con người, đồng thời tố cáo sự bất lực hoặc sơ suất của thế lực cầm quyền (âm phủ) khi không phân rõ thật giả.

3. Diễn biến phiên tòa dưới âm phủ – chính nghĩa chiến thắng

Dưới âm phủ, Tử Văn bị tra hỏi, Diêm Vương ban đầu còn nghi ngờ.
Tuy nhiên, nhờ biện luận rõ ràng, có nhân chứng (thần Tản Viên xuất hiện), sự thật được phơi bày.
Cuối cùng, Tử Văn được minh oan, hồn ma giặc bị trừng phạt.
=> Chính nghĩa tuy bị đe dọa nhưng cuối cùng vẫn chiến thắng, nhờ sự kiên định và lòng dũng cảm.

4. Kết thúc – Tử Văn làm chức phán sự

Tử Văn sau khi chết được phong làm phán sự ở đền Tản Viên – biểu tượng cho công lý, chính nghĩa.
Việc ông trở thành người xử án nơi linh thiêng khẳng định giá trị đạo đức của người chính trực, đồng thời mang yếu tố truyền kỳ, tạo ấn tượng kỳ ảo.

1. Nội dung:

Tác phẩm lên án những thế lực tà gian, giả thần giả thánh, lợi dụng mê tín để hại người.
Khẳng định: Lẽ phải, chính nghĩa cuối cùng sẽ chiến thắng, dù phải trải qua thử thách.
Ca ngợi con người có tinh thần dũng cảm, chính trực, không sợ cường quyền.

2. Nghệ thuật:

Câu 1: Em có nhận xét gì về tính cách của Ngô Tử Văn?

Gợi ý: Là người cương trực, dũng cảm, dám làm việc nghĩa, không ngại đối đầu với cái ác – một hình tượng lý tưởng của người trí sĩ thời phong kiến.

Câu 2: Ý nghĩa chi tiết Tử Văn được làm phán sự?

Gợi ý: Thể hiện chiến thắng của công lý, sự ghi nhận và tưởng thưởng cho người chính trực. Tăng tính kỳ ảo nhưng cũng mang tính nhân văn sâu sắc.

Bài soạn chi tiết truyện "Tản Viên từ Phán sự lục" (Chuyện chức phán sự đền Tản Viên – Nguyễn Dữ) theo chương trình Ngữ văn 10, tập 1

Mẫu Đơn

TRANG VÀNG VIỆT NAM