Truyện ngắn “Người đi vắng” – Nguyễn Quang Thiều

Giới thiệu và tóm tắt truyện ngắn “Người đi vắng” – Nguyễn Quang Thiều

I. Giới thiệu tác giả và tác phẩm

Nguyễn Quang Thiều là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại. Ông sinh năm 1957 tại Hà Tây (nay thuộc Hà Nội), được biết đến với tư cách là nhà thơ, nhà văn, dịch giả và là một người có ảnh hưởng lớn trong đời sống văn học nước nhà. Với giọng văn giàu chất thơ, giàu hình ảnh và suy tưởng, Nguyễn Quang Thiều thường đi sâu khám phá thế giới nội tâm con người, đặc biệt là những ký ức tuổi thơ và những chiêm nghiệm nhân sinh.

Tập truyện ngắn “Người đi vắng”, trong đó có truyện cùng tên, là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ phong cách văn chương của Nguyễn Quang Thiều. Các truyện trong tập này đều có giọng kể nhẹ nhàng, sâu lắng, lồng ghép những yếu tố thực và ảo, những hình ảnh mang tính biểu tượng, đặc biệt là chất liệu từ ký ức tuổi thơ và vùng quê Bắc Bộ. Truyện ngắn “Người đi vắng” được đánh giá là một trong những truyện xuất sắc nhất của ông, gây xúc động nhờ sự giản dị, nhân văn và tinh tế.

II. Tóm tắt truyện “Người đi vắng”

Truyện xoay quanh ký ức của nhân vật “tôi” – một cậu bé sống cùng mẹ và bà ngoại trong một ngôi làng nhỏ. Cha của cậu đi bộ đội, biền biệt nhiều năm không về. Trong căn nhà ba thế hệ ấy, người mẹ là trụ cột gia đình: đảm đang, nghị lực nhưng cũng chất chứa nhiều tâm sự lặng lẽ. Bà ngoại là người già yếu, sống trong thế giới của riêng mình, thường ngồi bên khung cửa sổ, với ánh mắt nhìn xa xăm.

Một ngày, người mẹ đi vắng. Bà ngoại ngồi bên cửa sổ, dường như đang chờ đợi điều gì đó mà không ai hiểu được. Đến tối, bà ra đi trong lặng lẽ. Sự ra đi của bà như một cơn gió thoảng qua cuộc đời nhân vật “tôi”, nhưng để lại dấu lặng khó phai. Mãi về sau, khi đã lớn lên, người kể chuyện mới thấm thía được sự mất mát, sự cô đơn của bà, và sự im lặng đôi khi là tiếng nói sâu sắc nhất trong đời người.

Cái tên “Người đi vắng” không chỉ nói đến mẹ – người tạm thời rời khỏi nhà – mà còn gợi đến bà – người đi mãi mãi. Trong khi mẹ chỉ đi xa tạm thời, thì bà là người “vắng” vĩnh viễn khỏi thế giới này. Sự “đi vắng” ấy không ồn ào, không bi thảm, nhưng lại làm hiện rõ sự trống trải, hụt hẫng trong tâm hồn cậu bé và người đọc.

III. Giá trị nội dung và nghệ thuật

1. Giá trị nội dung:

• Truyện ngắn “Người đi vắng” mang lại bài học nhân sinh sâu sắc: sự chia ly là điều không thể tránh trong cuộc sống, và đôi khi sự ra đi nhẹ nhàng nhất lại khiến ta đau đáu mãi không quên.

• Truyện đề cao tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cảm gắn bó giữa các thế hệ: bà – mẹ – cháu.

• Gợi mở những suy tư về sự sống, cái chết, ký ức và sự trưởng thành trong lặng lẽ.

2. Giá trị nghệ thuật:

• Giọng văn trầm tĩnh, chậm rãi, đậm chất thơ và đầy cảm xúc.

• Cách kể chuyện nhẹ nhàng mà ám ảnh, thông qua hồi ức của nhân vật “tôi”.

• Hình ảnh cửa sổ, ngôi nhà, ánh mắt của bà,… mang tính biểu tượng sâu sắc.

• Truyện không dùng nhiều hành động, lời thoại, nhưng lại khiến người đọc lặng người vì chiều sâu cảm xúc.

IV. Lời Kết

“Người đi vắng” không phải là một câu chuyện có cốt truyện ly kỳ hay những xung đột kịch tính, nhưng lại là bản nhạc nhẹ buồn thấm đẫm tình người, khiến người đọc rung động bởi sự giản dị và thật thà trong cảm xúc. Truyện nhắc chúng ta nhớ rằng: có những người “đi vắng” không bao giờ trở lại, và có những điều tưởng như bé nhỏ lại khiến cả một đời người đau đáu nhớ thương.

Soạn bài: Mẫu Đơn