GIA TỘC SHINAWATRA – TỪ THƯƠNG GIA BÌNH DÂN ĐẾN ĐẾ CHẾ CHÍNH TRỊ
Trong lịch sử hiện đại Thái Lan, hiếm có gia tộc nào để lại dấu ấn sâu đậm trên cả phương diện kinh tế, chính trị và xã hội như gia tộc Shinawatra. Khởi đầu là một dòng họ người Thái gốc Hoa sinh sống tại tỉnh Chiang Mai – miền Bắc Thái Lan, gia đình Shinawatra từng bước vươn lên từ tầng lớp trung lưu, rồi trở thành một biểu tượng của quyền lực thời đại mới. Hành trình ấy không chỉ là một câu chuyện về thành công cá nhân, mà còn là bản đồ thu nhỏ của những biến động chính trị sâu sắc trong xã hội Thái Lan suốt ba thập kỷ qua.
Tổ tiên của dòng họ này có nguồn gốc từ Quảng Đông (Trung Quốc), nhập cư vào Thái Lan trong thế kỷ 19. Trải qua vài thế hệ, dòng họ Shinawatra dần khẳng định vị thế trong khu vực phía Bắc Thái Lan, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại, kinh doanh bất động sản và truyền thông. Nhưng phải đến khi ông Thaksin Shinawatra – một trong những thành viên ưu tú của thế hệ sau – bước vào chính trường, cái tên Shinawatra mới thực sự vang dội trên quy mô toàn quốc.
Thaksin Shinawatra, sinh năm 1949, xuất thân là một sĩ quan cảnh sát có học vấn cao, sau đó du học tại Mỹ, lấy bằng tiến sĩ và trở về Thái Lan để thành lập tập đoàn viễn thông Shin Corporation – một đế chế truyền thông và công nghệ hàng đầu thời bấy giờ. Năm 2001, ông thành lập đảng Thai Rak Thai (Thái yêu Thái) và giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử, trở thành Thủ tướng Thái Lan. Đây là thời điểm mà dòng họ Shinawatra từ một gia tộc giàu có trở thành trung tâm quyền lực chính trị của đất nước.
Với chính sách thiên về dân túy, đặc biệt chú trọng đến người nghèo, nông dân và cư dân vùng sâu vùng xa, Thaksin nhanh chóng xây dựng một nền tảng cử tri trung thành rộng lớn. Tuy nhiên, chính điều này cũng khiến ông vấp phải sự phản đối gay gắt từ giới tinh hoa bảo thủ tại Bangkok và quân đội. Sau khi bị lật đổ bởi cuộc đảo chính quân sự năm 2006, ông Thaksin sống lưu vong nhiều năm nhưng vẫn giữ vai trò ảnh hưởng sâu sắc tới các đảng phái kế thừa như People’s Power Party và sau đó là Pheu Thai – chính đảng mà ngày nay con gái ông, Paetongtarn Shinawatra, đang kế thừa và dẫn dắt.
Gia tộc Shinawatra không chỉ nổi tiếng vì Thaksin. Người em gái của ông – Yingluck Shinawatra – cũng từng giữ chức nữ Thủ tướng đầu tiên của Thái Lan từ 2011 đến 2014, đánh dấu sự nối tiếp ảnh hưởng của gia tộc trong chính trường. Gia đình này còn có nhiều thành viên khác tham gia vào các hoạt động kinh doanh, truyền thông, giáo dục và từ thiện, tạo nên một mạng lưới ảnh hưởng đa ngành, vừa gắn kết, vừa đầy tranh cãi.
GIAN NAN CHÍNH TRƯỜNG – NHỮNG BIẾN CỐ LỊCH SỬ VÀ SỰ KIÊN CƯỜNG CỦA GIA TỘC SHINAWATRA
Gia tộc Shinawatra không chỉ nổi bật bởi sự giàu có và quyền lực, mà còn được biết đến như một dòng họ đã trải qua những cơn địa chấn chính trị lớn bậc nhất trong lịch sử hiện đại Thái Lan. Những biến cố dồn dập, từ các cuộc đảo chính, cáo buộc tham nhũng, các phong trào biểu tình cho đến hàng loạt án phạt chính trị, đã nhiều lần đẩy gia tộc này vào cảnh “thăng trầm dữ dội”, nhưng điều đáng chú ý là: họ chưa bao giờ biến mất khỏi bản đồ quyền lực.
Cuộc đảo chính quân sự năm 2006 là bước ngoặt quan trọng đầu tiên. Sau 5 năm cầm quyền với chính sách được lòng người nghèo nhưng gây tranh cãi trong giới tinh hoa, Thủ tướng Thaksin Shinawatra bị quân đội lật đổ khi đang dự Hội nghị Liên Hiệp Quốc ở Mỹ. Kể từ đó, ông bước vào hành trình sống lưu vong kéo dài, liên tục chuyển chỗ ở giữa các quốc gia như Anh, Dubai, và nhiều nước khác. Mặc dù bị kết án vắng mặt vì các cáo buộc tham nhũng, ông Thaksin vẫn duy trì ảnh hưởng chính trị mạnh mẽ từ xa, điều hành chiến lược cho các đảng phái kế thừa mình.
Sau cuộc đảo chính, đảng Thai Rak Thai bị giải tán, nhưng các đồng minh của Thaksin thành lập People’s Power Party, và tiếp tục chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử 2007. Tuy nhiên, chính phủ mới lại bị giải thể bởi Tòa án Hiến pháp với lý do gian lận bầu cử, và sau đó là sự kiện Yingluck Shinawatra – em gái ông Thaksin – xuất hiện như một “quân bài chiến lược” trong cuộc tổng tuyển cử năm 2011.
Với hình ảnh dịu dàng, trẻ trung và thông minh, bà Yingluck đã thu hút sự ủng hộ mạnh mẽ và trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Thái Lan. Thế nhưng, triều đại của bà cũng không kéo dài được lâu. Năm 2014, sau nhiều tháng căng thẳng chính trị và biểu tình quy mô lớn tại Bangkok, quân đội một lần nữa tiến hành đảo chính và giải tán chính phủ. Yingluck bị cáo buộc sơ suất trong chương trình trợ giá gạo và sau đó rời Thái Lan sang sống lưu vong, tiếp tục nối dài chuỗi “ly hương chính trị” của gia tộc Shinawatra.
Dẫu vậy, những lần đánh gục ấy không thể dập tắt ảnh hưởng của dòng họ này. Bằng chiến lược mềm dẻo, sự kiên trì và niềm tin vào nền tảng cử tri trung thành ở vùng nông thôn phía Bắc và Đông Bắc Thái Lan – nơi Thaksin và Yingluck từng nhận được tỷ lệ ủng hộ rất cao – gia tộc Shinawatra vẫn duy trì được “sức sống chính trị” bền bỉ. Đảng Pheu Thai, được xem là hậu thân trực tiếp của Thai Rak Thai, liên tục là một trong các đảng có số ghế lớn nhất trong Quốc hội suốt hơn một thập kỷ, bất chấp các rào cản pháp lý và môi trường chính trị khắc nghiệt.
Chính trong bối cảnh đó, thế hệ thứ ba của dòng họ – bà Paetongtarn Shinawatra, con gái của Thaksin – đã được nuôi dưỡng trong cả tinh thần chính trị và nghị lực đối diện với nghịch cảnh. Đối với công chúng Thái Lan, Paetongtarn không chỉ là một người kế thừa máu mủ, mà còn là biểu tượng cho một dòng họ không chịu khuất phục trước biến cố, sẵn sàng đứng dậy sau mỗi lần bị đánh gục, và liên tục thích nghi để tồn tại trong một bối cảnh chính trị đầy bất định.
THẾ HỆ MỚI – PAETONGTARN SHINAWATRA VÀ TƯƠNG LAI CỦA ĐẾ CHẾ CHÍNH TRỊ
Sau gần hai thập kỷ sống trong vòng xoáy chính biến, đảo chính và lưu vong, gia tộc Shinawatra bước sang một thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ với sự xuất hiện nổi bật của thế hệ mới: Paetongtarn Shinawatra – con gái út của cựu Thủ tướng Thaksin. Không chỉ mang dòng máu chính trị trong huyết quản, Paetongtarn còn đại diện cho tinh thần đổi mới, thích nghi với thời đại, và nỗ lực xây dựng hình ảnh một chính khách hiện đại, mềm mỏng nhưng đầy bản lĩnh.
Khác với cha và cô ruột của mình – những người từng nhanh chóng tiến thân nhờ bối cảnh chính trị thuận lợi và sự hậu thuẫn vững chắc, Paetongtarn bước vào chính trường trong một hoàn cảnh phức tạp hơn nhiều. Xã hội Thái Lan chia rẽ sâu sắc, giới trẻ đòi hỏi cải cách dân chủ triệt để, còn tầng lớp bảo thủ vẫn nắm giữ ảnh hưởng đáng kể trong quân đội và bộ máy hành chính. Thế nhưng, chính trong môi trường ấy, Paetongtarn đã tạo dựng được vị thế riêng, bằng một con đường không quá ồn ào nhưng đầy chiến lược.
Với nền tảng học vấn bài bản, kinh nghiệm điều hành doanh nghiệp và đặc biệt là khả năng kết nối với thế hệ trẻ, bà dần trở thành biểu tượng của một "Shinawatra kiểu mới" – vừa kế thừa lý tưởng “vì người nghèo, vì công bằng”, vừa chú trọng sự minh bạch, đổi mới và phát triển bền vững. Khi đảng Pheu Thai quyết định chọn bà là ứng viên Thủ tướng trong cuộc bầu cử năm 2023, nhiều người cho rằng đó là nước cờ táo bạo nhưng hoàn toàn hợp lý. Và thực tế đã chứng minh, Paetongtarn không chỉ chiến thắng trên lá phiếu, mà còn chiến thắng trong lòng người dân, nhất là giới trẻ – lực lượng cử tri ngày càng quyết định vận mệnh chính trị của quốc gia.
Khi chính thức nhậm chức Thủ tướng Thái Lan vào năm 2024, Paetongtarn đã ghi dấu mốc lịch sử không chỉ với tư cách là nữ Thủ tướng trẻ nhất Thái Lan, mà còn là người mang họ Shinawatra đầu tiên quay lại đỉnh cao quyền lực sau gần 20 năm biến động. Từ biểu tượng của một gia tộc nhiều tranh cãi, bà từng bước khôi phục hình ảnh và đưa tên tuổi Shinawatra trở lại như một biểu tượng của năng lực quản trị, cải cách xã hội và hoài bão quốc gia.
Dưới sự lãnh đạo của bà, gia tộc Shinawatra không còn chỉ là một “đế chế chính trị gia tộc” mà đang chuyển mình thành một thế lực dân cử hiện đại, gắn kết với cử tri bằng hiệu quả thực tiễn thay vì lòng trung thành quá khứ. Paetongtarn đã chứng minh rằng ảnh hưởng chính trị không chỉ đến từ danh tiếng gia đình, mà còn phải được xây dựng trên nền tảng của trí tuệ, bản lĩnh và lòng tin của công chúng.
Với sự trở lại của Thaksin sau 17 năm lưu vong, cùng sự lên ngôi của Paetongtarn, người ta nói rằng “gia tộc Shinawatra chưa bao giờ biến mất, họ chỉ đang đợi đúng thời điểm để tái sinh.” Và thời điểm đó đã đến.
Nhìn về tương lai, gia tộc Shinawatra đang bước vào giai đoạn chuyển hóa: từ một biểu tượng tranh cãi thành một động lực cho sự hòa giải dân tộc, từ một cỗ máy chính trị cũ kỹ thành một mô hình lãnh đạo đổi mới. Dù hành trình phía trước còn nhiều sóng gió, nhưng với sự xuất hiện của những gương mặt trẻ, sự kế thừa vững chắc và khát vọng cống hiến, dòng họ này vẫn sẽ là một trong những cái tên định hình tương lai chính trị của Thái Lan trong nhiều năm tới.
📚 Nguồn tài liệu tham khảo
-
BBC News Tiếng Việt – "Thaksin, Yingluck và gia tộc Shinawatra: Một chương chính trị chưa kết thúc ở Thái Lan"
-
Bangkok Post – "Shinawatra family legacy and its influence on Thai politics"
-
Reuters – "Timeline: The political rise and fall of Thaksin and Yingluck Shinawatra"
-
South China Morning Post (SCMP) – "The enduring legacy of Thailand's Shinawatra family"
-
Nikkei Asia – "Paetongtarn Shinawatra steps into politics as her family's next generation"
-
Al Jazeera English – "Thailand’s Shinawatra dynasty: From exile to political revival?"
-
Wikipedia – “Shinawatra family” (bản tiếng Anh và tiếng Thái), tổng hợp tiểu sử và diễn biến chính trị liên quan đến các thành viên trong gia đình
Nhận xét
Đăng nhận xét